بررسی روابط ترکیه و سوریه از 1980 تا 2011

بافروپاشی امپراتوری عثمانی و تجزیه آن به چندین کشور عربی و یک کشور مادر ترک زبان در منطقه خاورمیانه منازعات برسر مسایل مختلفی که برخاسته از تقسیم بندی های مصنوعی توسط کشورهای پیروز جنگ جهانی اول و ایجاد مناطقی بدون سابقه تاریخی حکمرانی مستقل در آنها به عنوان کشورهای جدیدالتاسیس است شکل گرفت. از جمله این کشورها، کشور مستقل سوریه در مجاورت مرزهای ترکیه است. روابط ترکیه با سوریه پس از استقلال سوریه تاریخ پرفراز و نشیبی را پشت سرگذاشته است که مجموعه ای از اختلافات ارضی، قومی و مشکلات برسر مسئله آب، رقابت های ژئوپلتیک و حتی اختلافات ایدئولوژیک را شامل می گردد. با این وجود عواملی بوده اند که در دوره های زمانی متفاوت موجب افزایش یا کاهش تنش میان این دو کشور شده اند. سابقه استعمارگری کشور عثمانی در سوریه از همان ابتدا موجب بدبینی سوریها نسبت به کشور ترکیه بود. با آغاز جنگ سرد و اقتضائات آن دوره، نزدیکی سوریه به بلوک شرق و تمایل ترکیه به بلوک غرب موجبات اختلاف و جدایی هر چه بیشتر دو کشور گردید. یکی دیگر از این عوامل تغییر حاکمان در هر دو کشور و درنتیجه تغییر نگرش ها و سیاست های آنها نسبت به یکدیگر بوده است که دوره هایی از تعارض و تعامل را در سیاست خارجی هر دو کشور در ارتباط با یکدیگر موجب گردید در این پژوهش سعی شده با توجه به سابقه دو کشور در دولت ـ ملت سازی و پیگیری مسیرهای کاملا متفاوتی که آنها تا به امروز در سیاست داخلی خود و به تبع تاثیرگذاری آن در سیاست خارجی، طی کرده اند پرداخته شود. هم چنین این پژوهش با تمرکز بر دوره زمانی سه دهه از سال ???? تا ???? به عوامل تاثیرگذار بر روابط دو کشور و رویدادهای رخ نموده در این مقطع زمانی می پردازد. این بازه زمانی تغییر متعدد حاکمان در ترکیه و چرخش قدرت میان کمالسیت ها و احزاب اسلام گرا را شامل می شود که موجب تغییرات کلان در نگرش سیاستمداران ترکیه به سیاست خارجی این کشور گردید. سوریه نیز در این فاصله با مرگ حافظ اسد و جانشینی فرزندش، بشار اسد و تحولات عظیم اخیر موسوم به بهار عربی که آتش آن دامان این کشور را نیز فرا گرفت، مواجه بوده است. این پژوهش سعی دارد با بررسی گردش قدرت در هر دو کشور، اثرگذاری دیدگاههای سیاسی حاکمان هر دوره را برنسل پس از خود تا به امروز پی گیری کند تا به ریشه های مواضع و سیاست های امروزه ترکیه و سوریه در قبال هم، و در قبال مسایل جهانی و منطقه ای دست یابد. هم چنین با بررسی علل وقوع تحولات اخیر در سوریه، از سال ???? به نقش ترکیه در بحران سوریه پرداخته و سناریوهای آینده سوریه و اثرگذاری ترکیه بر آنها را بررسی می کند.